Daily Archives 25 czerwca 2017

Pytani pracownicy PIP ocenili, że temat pracy „na czarno” często występuje w skargach pracowników. Zażalenia (głównie byłych pracowników) odnoszą się w pierwszym rzędzie do problemów związanych z niewypłacaniem należnego (zdaniem pracowników) wynagrodzenia. Wiąże się to ze zjawiskiem (pokazanym także w ramach badań jakościowych) wypłacania części wynagrodzenia pracowniczego poza formą umowną, „pod stołem”. Pracownicy PIP zwracają przy tym uwagę na niski stan świadomości prawnej znacznej części zatrudnionych. Wielu pracowników nie orientuje się w swoim statusie zatrudnieniowym. Typową odpowiedź na pytanie pracownika PIP o zatrudnienie (zwykle – byłego pracownika) sprowadzić można do przykładu: Pracuję u X od pół roku podpisałem jakiś kwit (umowę), szef płacił mi co tydzień umówioną kwotę osobiście. Czy byłem ubezpieczony? Nie wiem, ja tam nie choruję. A teraz, jak pokłóciłem się z szefem i odszedłem, nie chce mi zapłacić za ostatni okres pracy tyle co zawsze. Sytuacja taka dotyczy na ogół miejsc pracy nisko płatnych, nie wymagających kwalifikacji w handlu, budownictwie i usługach czy rolnictwie. PIP stara się w takich przypadkach dotrzeć do zeznań innych pracowników, ale ustalenie stanu faktycznego jest bardzo trudne (chyba że znajdą się świadkowie gotowi zeznać o wysokości wynagrodzeń – na ogół zdarza się to w razie zwolnienia kilku osób). Najczęstszym miejscem kontroli Inspektorów PIP są:

Wyniki analizy regresji dla zmiennej INDEX4, opisane w osobnym opracowaniu CASE, nie odbiegają znacząco od wyników regresji dla zmiennej INDEX2, sugerując, że oba indeksy zachowują się dość podobnie (i oba można traktować jako pewne przybliżenie rozmiarów szarej strefy). Także ten indeks rozmiaru pracy nierejestrowanej jest najsilniej związany z (postrzeganym) występowaniem łączenia umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie i o dzieło) z pracą na etat. Istotne są też związki z postrzeganiem nierejestrowanego zatrudniania obcokrajowców oraz powszechności niepłacenia podatków przez inne firmy.

Wobec opisanych poniżej uwarunkowań ustawowych do badania wytypowano jednostki: Państwowej Inspekcji Pracy, administracji celnej, Urzędów Kontroli Skarbowej, Straży Granicznej, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Policji oraz Wojewódzkich i Powiatowych Urzędów Pracy. Wybór konkretnych jednostek do badania został oparty na zasadzie doboru celowego przez ekspertów programu. W wyborze jednostek wzięto pod uwagę:

W wielu państwach członkowskich priorytetem stała się poprawa zdolności instytucji zabezpieczenia społecznego, inspekcji pracy oraz związków zawodowych w zakresie nadzorowania i kontroli. Struktury koordynacji między ministerstwami zostały utworzone we Francji, Belgii i Włoszech. Utworzono płaszczyzny porozumienia pomiędzy odpowiednimi bazami danych (np. w Portugalii).

Gdybyśmy chcieli krótko określić charakter opisanej tu organizacji, moglibyśmy powiedzieć, że jest to mała, nowoczesna firma o charakterze typowo profesjonalnym. Nie ma w niej rozbudowanej administracji, sformalizowanych procedur działania, wielu pieczątek, hierarchii kierowników i temu podobnych zjawisk cechujących tradycyjne biura. Podstawą, na której opiera się funkcjonowanie całości, jest zawodowa wiedza pracowników i nowoczesne wyposażenie techniczne. Nie ma w niej też różnych podziałów pionowych i poziomych, nie ma wąskich specjalizacji i sztywnego podziału pracy. W sferze decyzji merytorycznych jest ona organizacją zdecentralizowaną: każdy pracownik dysponuje znaczną swobodą działania, choć ważniejsze decyzje uzgadnia z kierownikiem. Scentralizowane są natomiast decyzje finansowe i polityka kadrowa.