Przedsiębiorstwo – charakteryzacja

Motyw zysku odgrywał decydującą rolę we wczesnym okresie rozwoju gospodarki kapitalistycznej i nadal odgrywa taką rolę w małych i średnich prywatnych firmach. Nie jest on natomiast czynnikiem jedynym i decydującym w wielkich spółkach akcyjnych. Motyw zysku może być osłabiony w wyniku odmiennych interesów dyrekcji spółki i akcjonariuszy. Jeszcze mniejszą rolę może on odgrywać w przedsiębiorstwach pu-blicznych (państwowych, spółdzielczych, samorządowych itp.). Każde przedsiębiorstwo w miarę możliwości stara się osiągnąć nadwyżkę przychodów nad wydatkami, ale nie zawsze jest to równoznaczne z maksymalizowaniem tej nadwyżki za wszelką cenę, ko-sztem interesów nabywców lub innym kosztem społecznym. Wielkie spółki z bogatymi tradycjami dbają przede wszystkim o dobrą opinię i dobrą pozycję firmy na rynku. Przywiązują więc dużą wagę do jakości i nowoczesności wyrobów, do utrzymania kon-kurencyjnej pozycji, nawet za cenę zmniejszenia jednostkowego zysku.

Doraźna taktyka i długookresowa strategia postępowania kierownictwa przedsię-biorstwa jest bardzo złożona i podporządkowana często motywom prestiżowym nie znajdującym bezpośredniego odbicia w wysokości osiąganego zysku. Istnieją więc w tej dziedzinie różne teoretyczne inteipretacje zachowania się przedsiębiorstw w gospodarce konkurencyjnej, uzależnione przede wszystkim od charakteru i typu przedsiębiorstwa. Przy bardzo złożonej strukturze różnych form i typów przedsiębiorstw nie należy oczekiwać jednakowego postępowania przedsiębiorców.

Każde przedsiębiorstwo jest podmiotem uzależnionym nie tylko od popytu na tyn-ku, ale także od możliwości uzyskania kredytu w banku komercyjnym, od wysokości stopy procentowej od zaciągniętego kredytu oraz od wysokości podatków i innych płatności finansowych do budżetu centralnego i budżetu lokalnego. Praktycznie żadne większe przedsiębiorstwo nie może funkcjonować bez kredytu. Kredyt jest niezbędny nie tylko do finansowania zapasów surowców i materiałów oraz nie sprzedanej prrodukcji gotowej, ale także do finansowania działalności inwestycyjnej.