Ścieżka ekspansji producenta

W gospodarce rynkowej ceny czynników wytwórczych i wzajemne relacje między nimi ulegają ciągłej zmianie. Wraz ze zmianą relacji cen zmieni się w naszym modelu nachylenie linii jednakowego nakładu.

Załóżmy, że wzrasta poziom płacy CL przy nie zmienionej cenie maszyn Ck. Po-nieważ nachylenie linii jednakowego nakładu zależy od relacji cen czynników wytwór-czych, stąd pojawi się na wykresie nowa linia M?L9 o większym nachyleniu niż po-przednia M\L\. Wówczas przy danych rozmiarach produkcji pojawi się nowy punkt styczności B zamiast poprzedniego punktu styczności A (rysunek 5.5).

Nową optymalną kombinację czynników produkcji osiągnięto w wyniku substytucji pracy przez dodatkowy ilość maszyn, co było spowodowane wzrostem ceny czynnika pracy i tym samym relatywnym obniżeniem ceny czynnika kapitału.

W rzeczywistym świecie stale dokonują się procesy substytucji, czyli zastępo-wania jednego czynnika produkcji innym. W tym procesie wzrasta zastosowanie tego czynnika, którego cena relatywnie maleje, a zmniejsza się zastosowanie tego czynnika, którego cena relatywnie rośnie. Kierując się rachunkiem opłacalności, każdy przedsię-biorca działający racjonalnie będzie dążył do takiej kombinacji czynników produkcji, przy której osiąga on najniższe koszty wytwarzania w stosunku do wytwarzanej pro-dukcji.