Samorząd pracowniczy w sposób demokratyczny (jeden członek – jeden głos) wybiera zarząd firmy i radę pracowniczą oraz decyduje
o podziale osiągniętego zysku pomiędzy cele rozwojowe przedsiębiorstwa i konsump-cyjne potrzeby pracowników. Niebezpieczeństwo silnej presji na wzrost płac kosztem długofalowych potrzeb rozwojowych przedsiębiorstwa powoduje, że przedsiębiorstwo samorządowe jest traktowane przez wielu ekonomistów jako forma mniej efektywna niż przedsiębiorstwa prywatne. Ich popularność wśród pracowników wynika stąd, iż zaspokajają one potrzebę współuczestnictwa pracownika we wszystkich istotnych sprawach przedsiębiorstwa oraz kładą znacznie większy nacisk na zaspokojenie socjalnych potrzeb swoich członków niż jest to możliwe w przedsiębiorstwie prywatnym .
W niektórych krajach ważną rolę odgrywają przedsiębiorstwa spółdzielcze. Funk-cjonują one w szczególności w sferze produkcji rolnej, przemyśle rolno-spożywczym oraz handlu. Tworzą one szczególny rodzaj samorządu spółdzielczego, w którym najwyższą władzą jest walne zgromadzenie członków, a każdy członek dysponuje tylko jednym głosem. W porównaniu z samorządem pracowniczym, obejmującym jedynie pracowników zatrudnionych w danym przedsiębiorstwie, członkiem spółdzielni mogą być także osoby trzecie, pod warunkiem, że płacą składki na rzecz spółdzielni i aprobują jej statut. Przedsiębiorstwa spółdzielcze z wygospodarowanych zysków prowadzą działalność socjalną, kulturalną i oświatową dla swoich członków.
Struktura typów przedsiębiorstw i towarzyszących im form własności: prywatnej, państwowej, komunalnej, samorządowej i spółdzielczej, jest w poszczególnych krajach bardzo zróżnicowana. W żadnym kraju nie występuje jeden typ przedsiębiorstw ii jedna forma własności. Mamy więc zawsze do czynienia z gospodarką mieszaną, która stanowi wyraz poszukiwań każdego kraju nie tylko najbardziej efektywnej struktury własności, ale także struktury odpowiadającej potrzebom różnych grap ludności oraz interesom ogólnokrajowym i lokalnym. W tej różnorodności form własności każdy ma szanse znaleźć dla siebie najbardziej odpowiadające jego możliwościom i zainteresowaniom miejsce aktywności gospodarczej.
Leave a reply