Długookresowa krzywa przeciętnych kosztów całkowitych

Długookresowy kształt krzywej przeciętnych kosztów całkowitych Lkpc jest ob-wiednią najniżej położonych punktów krótkookresowych krzywych przeciętnych kosz-tów całkowitych. Przedsiębiorstwo, które systematycznie rozbudowuje swoje zdolności produkcyjne, odnosi, aż do rozmiarów produkcji <2,, korzyści z rosnącej skali produkcji. W rezultacie stopniowo obniżają się przeciętne koszty całkowite i w punkcie Q1 osiągają one swój najniższy poziom. Odtąd dalsza rozbudowa przedsiębiorstwa i zwiększanie skali produkcji powodują, że przeciętne koszty całkowite stopniowo rosną. Mówimy wówczas, że przedsiębiorstwo przekroczyło swoje optymalne rozmiary w długim okresie jego rozbudowy i weszło w fazę dysekonomii skali produkcji.

Długookresowa krzywa przeciętnych kosztów wytwarzania ilustruje ścieżkę eks-pansji przedsiębiorstwa. Ścieżka ta nie zawsze musi mieć taki kształt. Zależy to od rodzaju produkcji, charakteru postępu technicznego i różnych możliwości osiągania korzyści skali. W jednych dziedzinach rozszerzanie skali produkcji może dość gwał-townie obniżać przeciętne koszty wytwarzania i po osiągnięciu ich minimalnego poziomu długookresowa krzywa kosztów przeciętnych będzie dość gwałtownie pięła się w górę. W innych, zwłaszcza w nowych dziedzinach produkcji o ogromnych możliwościach postępu innowacyjnego, krzywa może powoli, lecz dość systematycznie obniżać swoje położenie i trudno przewidzieć, czy i ewentualnie kiedy zacznie ona rosnąć.

W długim okresie konkurencja będzie zmuszać przedsiębiorstwa do wytwarzania takich rozmiarów produkcji, przy których przeciętne koszty produkcji osiągają swój najniższy poziom. Przedsiębiorca w warunkach doskonałej konkurencji nie będzie dalej inwestował, jeśli zwiększaniu skali produkcji będzie towarzyszył wzrost przeciętnych kosztów wytwarzania. Cena pod wpływem mechanizmu doskonałej konkurencji będzie w długim okresie kształtowała się w punkcie najniższych przeciętnych kosztów wytwarzania.

W warunkach istnienia monopolu, gdy monopolista może tworzyć bariery ogra-niczające swobodne wejście firm konkurencyjnych na jego rynek, może produkować także w strefie dysekonomii skali i utrzymywać ceny rynkowe swojego produktu na odpowiednio wysokim poziomie. Mimo wyższych przeciętnych kosztów wytwarzania, monopolista jest w stanie zapewnić sobie odpowiednio wysokie zyski przez tworzenie barier zabezpieczających przed konkurencją. 5.10. Ceny rynkowe a długookresowe koszty wytwarzania w gałęzi w warunkach doskonałej konkurencji

Gałąź produkcji w warunkach doskonałej konkurencji składa się z dużej liczby przed-siębiorstw, z których żadne z osobna wzięte nie ma wpływu ani na cenę produktu, ani na ceny czynników produkcji. Wszystkie przedsiębiorstwa mają jednakowe warunki wytwarzania i jednakowy poziom jednostkowych kosztów wytwarzania. Wówczas cała gałąź może być reprezentowana przez jedną typową firmę.

Przy tych założeniach spróbujmy zanalizować zmiany zachodzące w rozmiarach podaży produkcji w gałęzi. Długookresowy kształt krzywej przeciętych kosztów cał-kowitych Lkpc w gałęzi stopniowo obniża się, a następnie lekko wznosi się do góry. Krzywa ta jest jednak znacznie bardziej spłaszczona w porównaniu z krzywą krótko-okresową, gdyż w dłuższym okresie wszystkie czynniki produkcji są zmienne. W przy-padku krzywej kosztów krańcowych jej długookresowy kształt Lkk, podobnie jak w krótkim okresie, najpierw lekko spada, a następnie rośnie i przecina krzywą Lkpc w jej najniższym punkcie.

Cenę produktu w danej gaięzi wyznacza konkurencyjny rynek. Cena ta może ukształtować się na różnym poziomie w stosunku do kosztów wytwarzania w gałęzi. Ilustruje to poniższy wykres: