Koszty przeciętne w długim okresie

Dotychczasowa analiza przedsiębiorstwa opierała się na założeniu określonego zasobu czynników odzwierciedlających jego zdolności produkcyjne wówczas pewne czynniki były stałe, a inne zmienne.

W długim okresie wszystkie czynniki zmieniają się, a wraz z tym zmienia się wiel-kość i wyposażenie przedsiębiorstwa oraz poziom kosztów stałych. Możliwość rozbu-dowy przedsiębiorstwa oznacza zwiększenie skali produkcji i tym samym osiągnięcie dodatkowych korzyści spowodowanych większą specjalizacją, bardziej zaawansowaną technologią, zatrudnieniem lepiej wykwalifikowanych pracowników i lepszym w sumie wykorzystaniem istniejących zasobów. Rezultatem zwiększonej skali produkcji jest obniżka kosztów wytwarzania.

Korzyści towarzyszące zwiększonej skali produkcji nie rosną w nieskończoność. Prowadziłoby to do fałszywego wniosku, że im większe rozmiary przedsiębiorstwa, tym niższe koszty wytwarzania. Rezultatem takiej zasady byłaby gigantomania i brak możliwości znalezienia optymalnych rozmiarów przedsiębiorstwa. Rozbudowa zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa w wyniku działalności inwestycyjnej powoduje, że do pewnego momentu przeciętne koszty wytwarzania na jednostkę produkcji maleją, w pewnym punkcie osiągają swój minimalny poziom i od tego momentu zaczynają już dość systematycznie rosnąć. Jest to wynikiem rosnących kosztów zarządzania zbyt dużą firmą, bardziej skomplikowanego i mniej wydajnego systemu wewnętrznego komunikowania się, bardziej rozluźnionych kontaktów między kierownictwem przedsiębiorstwa a jego pracownikami, wyższych wewnętrznych kosztów transportu itp. Tę zależność między przeciętnymi kosztami wytwarzania a rozmiarami wytwarzanej produkcji ilustruje się następującym wykresem: