Modelowe ujęcie zagadnień ekonomicznych

Teorię racjonalnego gospodarowania ograniczonymi środkami prezentuje się zarówno w postaci opisowej, jak i sformalizowanej za pomocą równań matematycznych, funkcji w układzie dwuwymiarowym, a nawet schematów. Te różne ujęcia prowadzą do zbu-dowania określonych modeli.

Modelem nazywamy teoretyczne uogólnienie określonego odcinka badanej rze-czywistości, które w sposób syntetyczny i w jakimś stopniu uproszczony stara się odwzorować zachodzące w nim procesy ekonomiczne. Sztuka teoretyzowania w każdej dyscyplinie polega na umiejętności dobierania odpowiednich założeń upraszczających. Rzeczywistość jest bowiem niezwykle złożona, wielowymiarowa, pełna różnorodnych ważnych i mniej ważnych szczegółów. Uwzględnienie w jednym modelu wszystkich szczegółów byłoby niemożliwe, a nawet bezsensowne, podobnie jak sporządzanie mapy w skali 1:1. Od czegoś zawsze trzeba abstrahować, coś pominąć, przyjmując klauzulę ceteris paribus. Jest to łacińska formuła, która oznacza dosłownie „inne rzeczy są równe” lub „inne rzeczy są niezmienne”. Czynimy to po to, aby móc zbadać pewne zjawiska lub procesy w klinicznie czystej postaci, wyizolowanej z równoczesnego wpływu wielu innych czynników. Ta metoda pozwala nam koncentrować się na tym, co najważniejsze, co wywiera istotny wpływ na przebieg określonego procesu. Wybór tego, co decydujemy się objąć klauzulą ceteris paribus zależy od celu, jaki pragniemy osiągnąć, wyznawanej ideologii oraz obiektywnych informacji o sile wpływu określonego zjawiska na badany problem.

Do analizy zachowania się podmiotów, ich reakcji na określone zjawiska, ich wy-bory i decyzje stosuje się różnego rodzaju instrumenty bądź narzędzia ekonomiczne. Innego typu narzędzia stosuje się do mikroekonomii, a innego do makroekonomii.