Istnieje splot czynników czysto ekonomicznych, ale i socjologicznych. Przeprowadzone badania wskazują bowiem, że duża część badanych wybrałaby pracę nierejestrowaną nawet gdyby miała pełny wybór. Wolą oni żyć w sferze więzi nieformalnych niż sformalizowanych.

Z kolei w przypadku determinantów ekonomicznych najważniejszy jest brak legalnej pracy, która spełniałaby oczekiwania zatrudnionego. Ważne są też ograniczona mobilność zainteresowanych pracą i oczekiwanie elastycznego zatrudnienia. Oczywiście zawsze istotna jest możliwość uzyskania wyższych dochodów, ale praca bez rejestracji nie zawsze jest lepiej opłacana. Wyższa płaca wymaga często dłuższej pracy.

Badania wskazują też, że korzyść z rejestracji zatrudnienia – świadczenia socjalne, ochrona pracy, są odsunięte w czasie i przez to dla zatrudniających się w szarej strefie mniej istotne. Co więcej, wielu w ogóle nie postrzega potrzeby rejestracji i nie widzi niewłaściwości tego postępowania.

Podjęcie pracy nierejestrowanej, nawet z intencją szybkiego zamienienia jej na oficjalną, działa często jak swoista pułapka, łm dłużej się w ten sposób pracuje, tym trudniej przejść do pracy legalnej (brak stażu, kwalifikacji, uprawnień), a jednocześnie rynek nierejestrowany jawi się jako przejrzysty, a praca tu jako rzecz normalna.