Dla wszystkich w zasadzie, poza PIP, jednostek kontrolujących jest to zadanie dodatkowe (czasem marginalne), wykonywane obok podstawowej działalności kontrolnej. Dla samej PIP również jest to tylko jedno z wielu zadań do realizacji w trakcie prowadzonych kontroli. Należy podkreślić, że inspektorzy PIP, wizytując zakład pracy, kontrolują całokształt sytuacji związanej ze świadczeniem pracy w danym zakładzie. Jest to ich ustawowy obowiązek (kontrola BHP, wypłat, praw pracowniczych, urlopów, praw związkowych, prawidłowości ustalania podstawy do naliczania składek ZUS). Dzieje się tak, pomimo że, w zgodnej opinii pracowników wyżej wymienionych instytucji, zatrudnienie „na czarno” jest istotnym problemem.

Badani przedstawiciele PUP zwracali uwagę na szczególnie istotny wymiar zatrudnienia „na czarno”. Znacząca część (szacowana przez nich na 1/3 do 1/2) zarejestrowanych bezrobotnych mniej lub bardziej regularnie pracuje. Równocześnie nie ma instytucji (i w praktyce nigdy nie było), która byłaby w stanie kontrolować to zjawisko. PIP (a niegdyś WUP, Urzędy Wojewódzkie i PUP) kontroluje zakłady pracy, a nie bezrobotnych i fakt ich zatrudniania stwierdza jedynie przypadkowo.