Punktem wyjścia programu zmniejszenia zatrudnienia nierejestrowanego jest zbadanie głównych przyczyn podejmowania takiej pracy przez bezrobotnych. Proszono o wskazanie pięciu najważniejszych powodów. Na ankietę odpowiedziało 403 respondentów. Wśród pięciu najważniejszych powodów pracy nierejestrowanej respondenci najczęściej wymieniali:

– pracodawca proponuje wyższe wynagrodzenie bez rejestrowania umowy o pracę (86,6% odpowiedzi pozytywnych)

– istnieje możliwości utraty niektórych świadczeń społecznych przy podjęciu pracy rejestrowanej (71,7% odpowiedzi)

– niewystarczające są dochody z zasiłków (55,3% odpowiedzi)

– zbyt wysokie składki na ZUS, potrącane z wynagrodzenia, zniechęcają do rejestrowania dochodów (53,6%)

– poziom podatków płaconych przez przedsiębiorców zniechęca do rejestrowania dochodów (39,7% odpowiedzi).

Wśród najważniejszych powodów aż trzy związane są z dużymi obciążeniem wynagrodzeń obowiązkowymi składkami ubezpieczeniowymi oraz podatkami. Istotnie, obciążenia są bardzo wysokie. W okresie badań pracodawcy i pracownicy płacili następujące składki (w %):

– Składki Pracodawcy Pracownicy Razem

– Ubezpieczenie emerytalne 9,76 9,76 19,52

– Ubezpieczenie rentowe 6,50 6.50 13,00

– Ubezpieczenie chorobowe – 2,45 2,45

– Składka na Fundusz Pracy 2,45 – 2,45

– Ubezpieczenie wypadkowe 1,62 – 1,62

– Ubezpieczenie zdrowotne – 1,25 1,25

– Składka na FGŚP 0,10 – 0,10

Druga grupa najważniejszych powodów podejmowania pracy nierejestrowanej

Łączne obciążenie wynagrodzeń rejestrowanych sięga 60%. Jeżeli więc pracodawca zatrudnia pracownika w sposób nierejestrowany, oszczędza ponad 20%, a pracownik blisko 39% oznacza to, że realne wynagrodzenie może być wyższe co najmniej o 40%. A jeżeli pracownik wykonuje pracę rejestrowaną, wówczas jego wynagrodzenie realne będzie niższe o blisko 40%.