Monopol absolutny

Monopol absolutny występuje tam, gdzie istnieje niedostatek konkurencji i pro-dukcja jest zdominowana przez jedną firmę. Może on przybierać formę monopolu na-turalnego.

Monopol naturalny występuje wówczas, gdy podaż jakiegoś produktu lub usługi jest świadomie ograniczona tylko do jednego przedsiębiorstwa. Najczęściej występuje on w sferze użyteczności publicznej, jak energetyka, gaz, wodociągi lub przy eksploatacji rzadkiego bogactwa mineralnego wydobywanego przez jedno przedsiębiorstwo. Dlatego w tej sferze stosowany jest państwowy nadzór nad wytwarzaniem dóbr i usług co do ich jakości, stopnia szkodliwości dla środowiska naturalnego oraz nad wysokością ceny ustalanej przez monopolistę. Ta ostatnia kwestia jest przedmiotem sporów ekonomistów. Jedni wskazują, że przy cenach regulowanych przez państwo firmy monopolistyczne mogą utrzymać wysoki poziom zysków przez obniżenie jakości produkcji lub przez ograniczenie dostaw i powstanie niedoborów w podaży. Wszelka ingerencja państwa w cenotwórstwo prowadzi do niższej efektywności ekonomicznej. Inni natomiast podkreślają, że efekty regulacji państwowej nie mogą być oceniane jedynie według kryteriów ekonomicznych. Ważne są także kryteria i cele społeczne. We współczesnej gospodarce rynkowej zakres regulacji cenowej zmniejsza się, stale natomiast wzrasta regulacja państwa w sferze ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach, bezpieczeństwa na drogach publicznych itp.