Współzależności popytu, podaży i ceny w krótkim i długim okresie

W przypadku a) zakładamy, że rezerwy produkcyjne są w pełni wykorzystane i podaż produkcji jest stała. Ilustrujemy to pionową krzywą podaży, która nie reaguje na dalszy wzrost cen. Jeśli z jakichś powodów popyt wzrośnie (np. z powodu wzrostu dochodów), wówczas krzywa popytu P przesunie się na pozycję Pj i cena rynkowa wzrośnie z Cj do C2. Na rynku ukształtuje się nowy poziom równowagi E', który w po-równaniu ze stanem równowagi E charakteryzuje się wyższym popytem i wyższym po-ziomem ceny, ale tym samym poziomem podaży.

W przypadku b) wzrostowi popytu z P do Px towarzyszy równocześnie wzrost podaży produkcji. Przedsiębiorstwa dysponowały wystarczającymi zapasami towarów i rezerwami zdolności produkcyjnych, aby szybko zareagować na wzrost popytu. No-

wy punkt równowagi E” zostanie osiągnięty nie tylko przy wyższym popycie i wyższej podaży, ale także przy wyższym poziomie ceny. Wzrost ceny w warunkach rosnącej podaży jest jednak znacznie niższy niż w przypadku, gdy podaż towarów była stała. Wzrost ceny z Cl do C3 stwarzał dodatkowe bodźce do zwiększenia podaży produkcji.

Przypadek c) dotyczy dłuższego okresu, kiedy istniejące zapasy towarów i rezerwy produkcyjne zostały w pełni wykorzystane i przesunięcie krzywej popytu z pozycji P do Pj wymaga rozbudowy istniejących zdolności produkcyjnych bądź zakładania nowych firm zwiększających podaż produkcji. Wówczas krzywa podaży przesuwa się na prawo z pozycji S do pozycji Sj. Punkt równowagi przesunie się z pozycji E na pozycję E'” przy dotychczasowym poziomie ceny Cl i zwiększonych rozmiarach produkcji z ql do ć/3.

W układzie dwuwymiarowym można rozpatrywać wiele jeszcze innych możliwych przypadków ilustrujących wzajemne funkcjonalne zależności między popytem, podażą i ceną, i wykazywać, w jaki sposób cena w każdej grapie towarów dąży do kształtowania się na poziomie równowagi.