Maksymalizacja zysku przedsiębiorstwa monopolistycznego

W przeciwieństwie do konkurencji doskonałej, na rynku konkurencji monopolistycznej mamy do czynienia ze zróżnicowaniem jakości produkcji, jej opakowania, sposobu obsługi klienta oraz z intensywną reklamą, określoną reputacją firmy itp. Umiejętne wykorzystanie tych wszystkich czynników decyduje o sile monopolu. Siła mono- polu wynika z możliwości podnoszenia cen przy równoczesnym ograniczaniu podaży produkcji.

Przy założeniu konkurencji doskonałej istniejęjiiczym nie ograniczona swoboda wejścia do produkcji i na rynek, natomiast w warunkach monopolu występują różnego rodzaju ograniczenia ekonomiczne, technologiczne, prawne itp., które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają wejście konkurentów na rynek.

Ta wyłączność produkcji jakiegoś towaru daje monopoliście możliwość dyktowania korzystnej dla niego ceny. Nie wynika stąd, że może on ustalać cenę w sposób nieograniczony. Musi się liczyć przede wszystkim z elastycznością popytu, a więc reakcją konsumenta na wzrost cen, który przy znacznej podwyżce ceny może ograniczyć spożycie lub też skierować swoje dochody na nabycie innych dóbr, będących substytutem dla dobra produkowanego przez monopolistę. Dlatego monopolista stara się wytwarzać takie produkty, które mają stosunkowo najmniej substytutów,. Na- wet gdy jest on monopolistą na rynku krajowym, musi liczyć się z konkurencją międzynarodową, tj. importem analogicznych lub podobnych dóbr. Przy tych~wszyst- kich ograniczeniach’monopolista ma możliwości manipulowania podażą i ceną w „taki sposób, aby osiągnąć jak największy zysk, czyli największą nadwyżkę utargu nad kosztami.

Można to zilustrować na osi współrzędnych rysunku 5.12, nakładając na krzywe przeciętnych kosztów całkowitych Kpc i kosztów krańcowych Kk krzywą popytu P oraz krzywą utargu krańcowego Uk. Krzywa popytu w warunkach monopolu jest spadająca, co oznacza, że popyt rośnie, gdy cena maleje, i spada, gdy cena rośnie. Krzywa popytu jest jednocześnie krzywą utargu przeciętnego. Wówczas krzywa utargu krańcowego leży niżej od krzywej utargu przeciętnego i spada w jeszcze większym stopniu. Można więc ogólnie powiedzieć, że im mniej elastyczna jest krzywa popytu, tym silniej dodatkowa jednostka produkcji obniży cenę i zmniejszy nachylenie krzywej utargu przeciętnego oraz utargu krańcowego.