W wielu państwach członkowskich priorytetem stała się poprawa zdolności instytucji zabezpieczenia społecznego, inspekcji pracy oraz związków zawodowych w zakresie nadzorowania i kontroli. Struktury koordynacji między ministerstwami zostały utworzone we Francji, Belgii i Włoszech. Utworzono płaszczyzny porozumienia pomiędzy odpowiednimi bazami danych (np. w Portugalii).

Na pracodawców nałożono ogólny obowiązek rejestrowania pracowników począwszy od pierwszego dnia zatrudnienia. Nałożono pewne obowiązki także na osoby, które potencjalnie mogą korzystać z pracy nierejestrowanej w Danii (od 2004 r. obowiązek przechowywania faktur z zakresu usług budowlanych i naprawczych nałożony na gospodarstwa domowe) oraz w Austrii (obowiązek prowadzenia rachunkowości w sposób uwzględniający czas i na podstawie otrzymanej gotówki w hotelach i restauracjach) (Komisja Europejska 2007a).

W wielu krajach zawarto porozumienia pomiędzy partnerami społecznymi, zwłaszcza w sektorze budownictwa. We Włoszech ustawa budżetowa stanowi, że w 2007 r. Minister Pracy we współpracy z partnerami społecznymi wprowadzi system normatywny w celu oszacowania rzeczywistej liczby przepracowanych godzin (indici di congruita) (Komisja Europejska 2007a).

Wprowadzono kary dla pracodawców zatrudniających obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na terytorium UE (np. Finlandia, Dania, Wielka Brytania) w wielu przypadkach zostały one wzmocnione, w tym poprzez zakaz udziału w zamówieniach publicznych.