Popyt na określone dobro nie jest równoznaczny z pragnieniem lub potrzebą, które z re-guły są nieograniczone. Popyt to takie zapotrzebowanie na dane dobro, za które
nabywca gotowy jest zapłacić ustaloną na rynku cenę, dysponując do tego celu odpowiednią sumą dochodu pieniężnego. Z tej definicji wynika, że popyt jest nie tylko funkcją ceny danego dobra, ale także funkcją wysokości dochodu, jakim nabywca rozporządza.
Do zaspokojenia tej samej lub bardzo zbliżonej potrzeby mogą służyć różne dobra, które są względem siebie substytucyjne, czyli mogą wzajemnie się zastępować. Konsument rozporządzający ograniczonym dochodem bierze pod uwagę poziom i re-lacje cen towarów substytucyjnych względem siebie. Dotyczy to przede wszystkim ró-żnych gatunków tej samej grupy towarów, np. wędlin, butów, ubrań, serów. Gdy ceny tych towarów rosną i wzrost cen nie jest skompensowany w całości wzrostem dochodu nominalnego, wówczas ludzie o niższych dochodach kupują więcej tańszych gatunków, a mniej droższych. Spożycie masła zastępują spożyciem margaryny, rezygnują z części wydatków na kulturę lub turystykę, aby podtrzymać w ten sposób dotychczasowy poziom spożycia artykułów żywnościowych.
Wiele dóbr ma charakter komplementarny, czyli wzajemnie się uzupełniający. Jeśli z jakichś względów rośnie popyt na samochody, to wraz z tym należy przypuszczać, że wzrośnie popyt na benzynę, oleje, części zamienne, usługi naprawcze itp.
Nabywca dokonuje wyboru spośród wielu dóbr dostępnych na rynku, kieruje się także swymi indywidualnymi preferencjami, czyli upodobaniami, gustami wynika-jącymi z tradycji, zwyczajów, naśladownictwa, mody itp. oraz innymi czynnikami związanymi z poziomem kultury, wykształceniem, pochodzeniem społecznym i śro-dowiskowym. Jego upodobania kształtują się pod wpływem reklamy w telewizji, w radio, w kinie, w prasie i na publicznych pokazach. Wmawia się konsumentowi, że nabycie reklamowanego towaru spełni jego marzenia i najlepiej zaspokoi jego potrzeby.
Tych kilka przykładów wskazuje, że popyt na dany towar jest funkcją wielu zmiennych: wysokości realnych dochodów, poziomu ceny danego dobra, poziomu cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych, oczekiwań zmian cen i dochodów, indy-widualnych preferencji konsumenta, liczby konsumentów itp. Czynniki te mogą działać w różnych kierunkach, wzajemnie kompensować się lub kumulować. Badanie łącznej funkcji popytu na daną grupę towarów jest dość skomplikowanym przedsięwzięciem. Do tego celu zostały wypracowane różne metody ekonometryczne. W dalszym ciągu będziemy prowadzić analizę funkcjonalnych zależności między popytem a ceną lub popytem a poziomem realnego dochodu przy upraszczającym założeniu, że pozostałe czynniki wywierające wpływ na popyt nie ulegają zmianie.
Leave a reply