W kilku krajach zachęca się przedsiębiorców, aby denuncjowali konkurentów, którzy działają niezgodnie z regulacjami:

– we Francji pracodawcy mogą denuncjować osoby, które stosują niereje- strowaną pracę, szczególnie w przypadku nieuczciwej konkurencji (Mateman, Renooy 2001)

– w Wielkiej Brytanii rząd stworzył biznesową specjalną linię telefoniczną, umożliwiającą ujawnianie oszustw podatkowych i ubezpieczeniowych umowy zbiorowe mogą zobowiązać pracodawców i związki zawodowe do informowania o przypadkach nierejestrowanego zatrudnienia

– w Belgii zawarto ostatnio umowę zbiorową z Ministerstwem Pracy, która zobowiązuje przedsiębiorstwa oczyszczania miast i transportowe do informowania opinii publicznej o przestrzeganiu prawa, ujawniania nielegalnych praktyk (Pacolet, Marchal 2003).

Prawa do ubezpieczenia społecznego i ochrony pracy mogą tworzyć zachęty dla pracowników do informowania władz, gdy zostaną zwolnieni z pracy niereje- strowanej. Oto parę przykładów:

– W Japonii urząd pracy (PES) może przyznać zasiłek bezrobotnemu nawet wówczas, gdy przedsiębiorca nie przekazywał składki ubezpieczeniowej. Przedsiębiorstwo, które nie płaciło składki, znajdzie się w trudnej sytuacji, gdy były pracownik nierejestrowany wystąpi do urzędu o zasiłek. System ten może spełnić dużą rolę w ograniczaniu zatrudnienia nierejestrowanego, gdyż pracownicy nierejestrowani są zachęcani do występowania o zasiłek dla bezrobotnych (OECD 1993).

– We Francji opublikow ano ulotkę, która przytacza następujący przypadek: Pani Y została zwolniona z pracy nierejestrowanej. Zwróciła się do trybunału pracowników (the worker’s tribunal), który orzekł, że pracodawca musi zapłacić odszkodowanie równe wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia (OECD 2004).

Możliwość wystąpienia pracowników przeciw pracodawcom zmniejsza ich skłonność do zatnrdniania nierejestrowanego pracowników krajowych, jednakże zachęca do zatrudniania imigrantów, którzy nie mogą się upominać o swoje prawa socjalne.