Kryteria maksymalizacji zysku w warunkach monopolu część 2

Całkowite koszty społeczne istnienia monopoli są w rzeczywistości znacznie większe niż wskazane wyższe ceny i niższa produkcja. Monopole bowiem wydatkują znaczne sumy pieniędzy na niedopuszczenie innych konkurencyjnych firm na rynek, a środki te mogłyby być wykorzystane z większym pożytkiem społecznym. Znaczne sumy wydatkowane są także na funkcjonowanie instytucji związanych z walką przeciwko bezprawnym praktykom monopolistycznym. Monopolistyczna polityka cen kształtuje także społecznie niepożądane proporcje podziału dochodów ludności na korzyść jej zamożniejszych grup, co pogłębia dysproporcje warunków bytowych społeczeństwa. Wielkie monopole są również w stanie wpłynąć na przesunięcia w strukturze popytu ludności i tym samym na mniej efektywną alokację środków. W celu niedopuszczenia do obniżenia ceny monopole często świadomie ograniczają podaż produkcji i w ten sposób utrzymują równowagę rynku przy wyższym poziomie cen. Koszty takiej egoistycznej polityki obciążają nabywców.

Nie należy wyciągać stąd wniosku o celowości likwidacji monopoli. Nie jest to ani możliwe, ani potrzebne. Monopole są nieuchronnym skutkiem postępującej koncentracji produkcji i kapitału w najważniejszych dziedzinach produkcji. Dzięki wielkiej koncentracji kapitału rozwijają one produkcję na wielką skalę, co sprzyja wzrostowi wydajności pracy i obniżeniu przeciętnych kosztów wytwarzania. Monopole dysponujące własnymi laboratoriami prowadzą na szeroką skalę badania służące postępowi technicznemu i doskonaleniu jakości produkcji. Podwyższenie jakości produkcji i jej odpowiednia reklama w publikatorach jest we współczesnym świecie główną formą walki konkurencyjnej o klienta między monopolami. Krytyczna ocena pewnych stron działalności monopoli nie musi więc oznaczać ich totalnej negacji. Skłania ona natomiast do formułowania postulatów o pottrzebie poddania większej kontroli negatywnej strony działalności monopoli przez państwowe urzędy antymonopolowe na podstawie obowiązującego prawa, wyrażającego interes publiczny.