Opinie na temat przyczyn występowania szarej strefy różniły się w zależności od sytuacji na rynku pracy, z jaką stykali się pracodawcy. Okazało się, że częstość wskazywania dwóch typów przyczyn – zainteresowania ze strony pracowników oraz presji konkurencyjnej – różnicuje się w zależności od tego, czy pracodawcy łatwo, czy trudno znaleźć pracowników. Firmy deklarujące relatywną łatwość znalezienia zastępcy dobrego pracownika, częściej skłaniały się do zdania, że istnienie pracy nierejestrowanej wynika z tego, że pracownicy sami takiej właśnie pracy szukają. Z kolei firmy przyznające się do bardzo dużych trudności ze znalezieniem pracowników, częściej niż inni respondenci wskazywali na presję konkurencji jako przyczynę istnienia pracy nierejestrowanej. Może to wskazywać na istnienie różnych mechanizmów determinujących zatrudnienie bez umów. Strona rynku pracy, która znajduje się na silniejszej pozycji (pracownicy albo pracodawcy), częściej decyduje o tym, czy relacja pracy będzie całkowicie legalna, czy też częściowo lub całkowicie nierejestrowana. Taki mechanizm wydaje się intuicyjny – silniejsza strona rynku ma wszak na ogół większy wpływ na wszystkie warunki umów rynkowych.