Spółki akcyjne

Rozbudowa i modernizacja przedsiębiorstwa trwa dłuższy okres i wymaga z reguły znacznie większych kapitałów niż te, jakimi rozporządza. Najpierw trzeba zainwestować kapitały i dopiero po uzyskaniu efektów produkcyjnych można spłacić zaciągnięty kredyt wraz z należnym procentem. Przedsiębiorstwo musi zatem zaciągać różne kredyty: krótko-, średnio- i długoterminowe, płacąc z tego tytułu różne stopy procentowe. Odmowa banku w udzieleniu kredytu może uniemożliwić rozwój przedsiębiorstwa i osłabić jego pozycję konkurencyjną na rynku.

Rosnąca skala produkcji i potrzeba mobilizacji coraz większych kapitałów spowo-dowały, że jednoosobowa forma własności stała się zbyt ciasna. Dlatego pod koniec XIX w. zaczęły powstawać w coraz szerszym zakresie spółki akcyjne , zwane także kor-poracjami, które we współczesnej, rozwiniętej gospodarce rynkowej odgrywają domi-nującą rolę. Rozwojowi spółek akcyjnych towarzyszyło oddzielenie się zarządzania od własności kapitału. Warunkiem powstania spółki akcyjnej jest posiadanie określonego statutem kapitału założycielskiego, który umożliwia wypuszczenie określonej liczby akcji o ustalonych statutowo wartościach nominalnych. Sprzedaż tych akcji na rynku kapitałowym prowadzi do znacznego powiększenia sumy kapitału założycielskiego, co stwarza możliwości prowadzenia działalności inwestycyjnej i eksploatacyjnej na znacz-nie szerszą skalę w porównaniu z możliwościami kapitału indywidualnego.

Nabywcy akcji nazywają się akcjonariuszami, którzy uzyskują prawo do udziału w walnych zgromadzeniach, wybierania władz spółki, decydowania o podziale zysku oraz uczestnictwa w zyskach spółki w postaci dywidendy. Prawo głosu kształtuje się proporcjonalnie do posiadanych akcji. Stosowana jest zasada: jedna akcja równa się jednemu głosowi. Jeśli założyciele spółki akcyjnej zatrzymują dla siebie 51% akcji, wówczas decydują o wszystkich sprawach związanych z funkcjonowaniem i rozwojem spółki. W praktyce wystarczy mieć 25-30% akcji, aby uzyskać tzw. pakiet kontrolny, przy założeniu, że pozostała liczba emitowanych akcji jest rozproszona między dużą liczbę drobnych i średnich akcjonariuszy, którzy nie mogą wzajemnie uzgodnić swoich stanowisk bądź też nie przychodzą na walne zgromadzenia akcjonariuszy.