Trudności w ograniczeniu szarej strefy tkwią także w postawach ludzi. Nawet w krajach nordyckich, często uznawanych za model „moralności podatkowej”, istnieją dziesiątki form pobłażania i inercji w stosunku do szarej strefy. W Szwecji w 1998 r. przeprowadzono sondaż opinii publicznej dotyczącej następującego twierdzenia: jest uzasadnione, aby osoba, która kupuje black work, np. kupując pracę nierejestrowaną w domku letniskowym, powinna być ukarana. Struktura odpowiedzi była znamienna: 27% zgadza się z tym stwierdzeniem, a 42% nie zgadza się. W Danii dwie trzecie respondentów albo korzystało z szarej strefy, albo chętnie skorzystałoby (OECD 2004).

Hanousek i Palda (2002) stwierdzają na podstawie sondażu postaw: istnieją mocne dowody, że ludzie unikają płacenia podatków, jeżeli nie wierzą, że otrzymują określone, wysokiej jakości usługi za podatki nakładane na nich.

Przedsiębiorstwa, które piacą podatki, konkurują z przedsiębiorstwami, które działając w szarej strefie i nie płacąc podatków i obligatoryjnych składek mają niższe koszty funkcjonowania, a więc także i przewagę konkurencyjną, W Szwecji 16% wszystkich firm zgodziło się z następującym stwierdzeniem: Nasza firma musi konkurować z firmami, które nie płacą podatków i składek na ubezpieczenie społeczne, sięgające 40%-64% wynagrodzeń (OECD 2004).

Z drugiej strony firmy działające w szarej strefie nie mogą się rozwijać, nie mają przyszłości, nie korzystają z ochrony prawnej i socjalnej nie mogą korzystać z kredytów. Pracownicy zatrudnieni w szarej strefie mają niższy status niż inni pracownicy, nie mają ubezpieczenia, nie mogą zaciągać kredytów, nie mają stabilizacji zawodowej (OECD 2004).

Większość analityków OECD twierdzi, że wysoki poziom zatrudnienia niere- jestrowanego wzmacnia bodźce do wzrostu takiego zatrudnienia, prowadząc do zaklętego kręgu szarej strefy. Zaklęty krąg wysokich podatków i rozwiniętych procedur administracyjnych sprzyja szarej strefie, dodatkowe naciski na finanse publiczne prowadzą do wzrostu podatków, które z kolei zachęcają do ucieczki od podatków i przechodzenia do szarej strefy (Enste 2003).