Daily Archives 3 kwietnia 2015

Śniadanie trwa już ponad dwadzieścia minut, a nie zauważyliśmy ani majstra, ani brygadzistów, ani nikogo z biurowca. Widać w ten rejon nie lubią się zapuszczać. Rewiry ich formalnej władzy są gdzie indziej, tutaj jest przestrzeń nieformalnej władzy grupowej. Te dwa światy istnieją obok siebie, najczęściej dominuje współdziałanie, czasem jednak pojawia się konflikt.

Dla wszystkich w zasadzie, poza PIP, jednostek kontrolujących jest to zadanie dodatkowe (czasem marginalne), wykonywane obok podstawowej działalności kontrolnej. Dla samej PIP również jest to tylko jedno z wielu zadań do realizacji w trakcie prowadzonych kontroli. Należy podkreślić, że inspektorzy PIP, wizytując zakład pracy, kontrolują całokształt sytuacji związanej ze świadczeniem pracy w danym zakładzie. Jest to ich ustawowy obowiązek (kontrola BHP, wypłat, praw pracowniczych, urlopów, praw związkowych, prawidłowości ustalania podstawy do naliczania składek ZUS). Dzieje się tak, pomimo że, w zgodnej opinii pracowników wyżej wymienionych instytucji, zatrudnienie „na czarno” jest istotnym problemem.

Państwowa Inspekcja Pracy, przejmując od lipca 2007 r. obowiązki kontrolne w zakresie legalności zatrudnienia, poświęciła tej dziedzinie ogromną uwagę. Kontrola zatrudnienia stała się elementem wszelkich kontroli prowadzonych przez PIP, jej zadaniem priorytetowym. Kontrole prowadzone są według planu kontroli bądź w wyniku skarg, także anonimowych donosów. PIP przejęła od wojewodów (lub od pracujących na ich zlecenie WUP) odpowiedzialność za całość zagadnień związanych z legalnością zatrudnienia. Zgodnie z ustawą, transfer odpowiedzialności miał być powiązany z transferem pracowników prowadzących wyżej wymienione kontrole w ramach dotychczasowych instytucji kontrolnych. Pojawiły się jednak problemy. Pracownicy badanego WUP nie chcieli zmieniać pracodawcy – pozostawali na innych stanowiskach w WUP. Ci zaś, którzy zmienili pracodawcę, na ogół nie spełniali wymogów stawianych inspektorom PIP (muszą być dopiero doszkoleni i przejść całą procedurę kwalifikacyjną). Dlatego dziś zadania związane z kontrolą przejmują dotychczasowi Inspektorzy PIP. Tym samym istnieje zagrożenie (podkreślane przez badanych pracowników), że przerwana została instytucjonalna ciągłość tzw. wiedzy ukrytej, pracowniczej, na przykład o sposobach unikania kontroli, najczęstszych formach omijania prawa, recydywistach (firmach). W opiniach badanych przedstawicieli PIP, problem ten, jakkolwiek zauważany, nie stanowi istotnej przeszkody w długotrwałym rozwoju systemu kontroli zatrudnienia (jakkolwiek w okresie początkowym może powodować problemy).