Mechanizm równoważenia poziomu płacy realnej z liczbą zatrudnionych pracowników

Trzecią częścią składową neoklasycznej teorii równowagi ogólnej jest założenie pionowego charakteru funkcji podaży Sa połączone z przyjętą hipotezą elastycznych cen i płac. Można to zilustrować następująco:

Równowaga zgodnie z prawem rynków Saya występuje w punkcie Ex, gdzie popyt globalny Pgl pokrywa się z dochodem narodowym przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych Ymax i stałym przeciętnym poziomie cen Cj. Jeśli z jakichś względów popyt globalny wzrośnie i krzywa popytu Pgl przesunie się w górę, wówczas zaczną rosnąć ceny. Wraz ze wzrostem cen będą natychmiast rosły płace nominalne w takim stopniu, w jakim płace realne nie ulegną zmianie. Zmieni się położenie krzywej popytu globalnego, ale nie zmieni się popyt realny. Dlatego zarówno dochód realny, jak i zatrudnienie pozostaną na dotychczasowym poziomie.

Gdy popyt globalny spadnie, krzywa popytu Pgl obniży się do poziomu P, wów-czas zaczną spadać ceny, a wraz z nimi będą spadać place nominalne i tym razem płace realne nie ulegną zmianie. W tej sytuacji nie może zmienić się realny dochód narodowy i towarzyszący mu poziom zatrudnienia.

W ten sposób mechanizm elastycznych cen i płac w warunkach doskonałej konkurencji będzie utrzymywał realny dochód narodowy na nie zmienionym poziomie w granicach pełnego wykorzystania istniejących zdolności produkcyj-nych gospodarki narodowej. Z tych właśnie względów krzywa podaży ma charakter pionowy, wyznaczony przez potencjalne możliwości produkcyjne gospodarki narodowej .

Teoria ta zakłada również, że zmiany podaży pieniądza mogą zmienić wielkości nominalne, ale nie są w stanie zmienić realnego poziomu produkcji i dochodu narodo-wego, gdyż elastycznie zmieniające się płace nominalne wraz ze zmianą cen utrzymują popyt realny na nie zmienionym poziomie. Pieniądz jest więc neutralny w gospodarce narodowej.

Rozwinięta przez neoklasyków teoria elestycznych cen i płac oraz stopy procento-wej likwidującej rozbieżności między oszczędnościami i inwestycjami, a także teoria funkcjonalnej zależności między poziomen płacy realnej, krańcową produkcyjnością pracy a podażą i popytem na pracę wzmacniały argumentację Saya, że globalna podaż stwarza zawsze dla siebie odpowiedni popyt i dlatego istniejące zdolności produkcyjne są w pełni wykorzystane .