Daily Archives 23 kwietnia 2015

Dotychczasowe badania ewolucji zatrudnienia nierejestrowanego sugerują, że w miarę wzrostu (spadku) bezrobocia rośnie (spada) zatrudnienie w szarej strefie...

Punktem wyjścia programu zmniejszenia zatrudnienia nierejestrowanego jest zbadanie głównych przyczyn podejmowania takiej pracy przez bezrobotnych. Proszono o wskazanie pięciu najważniejszych powodów. Na ankietę odpowiedziało 403 respondentów. Wśród pięciu najważniejszych powodów pracy nierejestrowanej respondenci najczęściej wymieniali:

Ankieterzy przechodzący przez wstępne rozmowy kwalifikacyjne zebrali również materiał, który pozwoli określić najważniejsze charakterystyki pracy bez rejestracji, takie jak: system pracy, godziny i dni pracy, zakres obowiązków, proponowane wynagrodzenie. Zdaniem ankieterów 67% pracodawców proponujących pracę w szarej strefie jasno i precyzyjnie wymieniło zakres obowiązków, przy czym odmiennego zdania było 20% poszukujących pracy. Większość ofert dotyczyła pracy w systemie niezmianowym (72% udzielonych odpowiedzi), choć tylko 29% pracodawców, którzy odpowiedzieli na pytanie o zakres dni roboczych w tygodniu, proponowało pracę od poniedziałku do piątku.

Jak widać z przeprowadzonych badań, generalnie opinie zewnętrznych, kompetentnych obserwatorów są zbliżone do opinii samych zainteresowanych działalnością w szarej strefie. Niewątpliwie bezrobocie w sferze rejestrowanej „wypycha” istotną część siły roboczej do sfery nierejestrowanej. Podobnie presja dochodowa – gdy brak pracy i pieniędzy, jednostka prędzej wejdzie w sferę nieoficjalną. Dodatkowe czynniki skłaniające do podjęcia nieoficjalnej pracy, w opinii służb publicznych, to postawa pracodawców, obawa utraty świadczeń społecznych, niskie dochody pozapłacowe, wysokie obciążenia podatkowe i składkami ZUS.

Podsumowując badanie preferencji przedsiębiorców, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na poniższe fakty:

– znaczny odsetek przedsiębiorców biorących udział w badaniu deklarował, że nie stosowałby zatrudniania nierejestrowanego, niezależnie od możliwych oszczędności (80%)

Więcej informacji znajduje się w Raportach z badań celowych firm, opracowanych na potrzeby iego projektu. Dokładny opis branż patrz przypis 52. ft3 Czyli badanie ofert pracy pod kątem ich legalności – informacja o rezultatach tego badania znajduje się w dalszej części opracowania.

Koncentrując się na środkach prewencyjnych należy organizować kampanie zwiększające świadomość społeczną negatywnego wpływu pracy nierejestrowanej na bezpieczeństwo socjalne – w rozumieniu solidarności i sprawiedliwości. Należy podnieść poziom świadomości negatywnych skutków pracy nielegalnej. Przeprowadzono kilka kampanii, które odniosły sukces (np. duńska kampania fair play). W nowych państwach członkowskich miały one często szeroki zakres i koncentrowały się na zagadnieniach takich, jak „płace kopertowe” (np. „Umowa o pracę – to działa” na Łotwie).

Przeprowadzone i zaprezentowane wcześniej badania ankietowe skierowane były wprost do osób uczestniczących w szarej strefie. Miało to istotne zalety – respondenci doskonale wiedzieli, o czym mówią – ale i wady. Praca nierejestrowana zwykle oznacza przekraczanie prawa, zatem wielu interesujących dla badań respondentów odmawiało wywiadu, a prawdomówność udzielających informacji mogła budzić wątpliwości.