Monthly Archives Czerwiec 2017

Pytani pracownicy PIP ocenili, że temat pracy „na czarno” często występuje w skargach pracowników. Zażalenia (głównie byłych pracowników) odnoszą się w pierwszym rzędzie do problemów związanych z niewypłacaniem należnego (zdaniem pracowników) wynagrodzenia. Wiąże się to ze zjawiskiem (pokazanym także w ramach badań jakościowych) wypłacania części wynagrodzenia pracowniczego poza formą umowną, „pod stołem”. Pracownicy PIP zwracają przy tym uwagę na niski stan świadomości prawnej znacznej części zatrudnionych. Wielu pracowników nie orientuje się w swoim statusie zatrudnieniowym. Typową odpowiedź na pytanie pracownika PIP o zatrudnienie (zwykle – byłego pracownika) sprowadzić można do przykładu: Pracuję u X od pół roku podpisałem jakiś kwit (umowę), szef płacił mi co tydzień umówioną kwotę osobiście. Czy byłem ubezpieczony? Nie wiem, ja tam nie choruję. A teraz, jak pokłóciłem się z szefem i odszedłem, nie chce mi zapłacić za ostatni okres pracy tyle co zawsze. Sytuacja taka dotyczy na ogół miejsc pracy nisko płatnych, nie wymagających kwalifikacji w handlu, budownictwie i usługach czy rolnictwie. PIP stara się w takich przypadkach dotrzeć do zeznań innych pracowników, ale ustalenie stanu faktycznego jest bardzo trudne (chyba że znajdą się świadkowie gotowi zeznać o wysokości wynagrodzeń – na ogół zdarza się to w razie zwolnienia kilku osób). Najczęstszym miejscem kontroli Inspektorów PIP są:

Wyniki analizy regresji dla zmiennej INDEX4, opisane w osobnym opracowaniu CASE, nie odbiegają znacząco od wyników regresji dla zmiennej INDEX2, sugerując, że oba indeksy zachowują się dość podobnie (i oba można traktować jako pewne przybliżenie rozmiarów szarej strefy). Także ten indeks rozmiaru pracy nierejestrowanej jest najsilniej związany z (postrzeganym) występowaniem łączenia umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie i o dzieło) z pracą na etat. Istotne są też związki z postrzeganiem nierejestrowanego zatrudniania obcokrajowców oraz powszechności niepłacenia podatków przez inne firmy.

Wobec opisanych poniżej uwarunkowań ustawowych do badania wytypowano jednostki: Państwowej Inspekcji Pracy, administracji celnej, Urzędów Kontroli Skarbowej, Straży Granicznej, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Policji oraz Wojewódzkich i Powiatowych Urzędów Pracy. Wybór konkretnych jednostek do badania został oparty na zasadzie doboru celowego przez ekspertów programu. W wyborze jednostek wzięto pod uwagę:

W wielu państwach członkowskich priorytetem stała się poprawa zdolności instytucji zabezpieczenia społecznego, inspekcji pracy oraz związków zawodowych w zakresie nadzorowania i kontroli. Struktury koordynacji między ministerstwami zostały utworzone we Francji, Belgii i Włoszech. Utworzono płaszczyzny porozumienia pomiędzy odpowiednimi bazami danych (np. w Portugalii).

Gdybyśmy chcieli krótko określić charakter opisanej tu organizacji, moglibyśmy powiedzieć, że jest to mała, nowoczesna firma o charakterze typowo profesjonalnym. Nie ma w niej rozbudowanej administracji, sformalizowanych procedur działania, wielu pieczątek, hierarchii kierowników i temu podobnych zjawisk cechujących tradycyjne biura. Podstawą, na której opiera się funkcjonowanie całości, jest zawodowa wiedza pracowników i nowoczesne wyposażenie techniczne. Nie ma w niej też różnych podziałów pionowych i poziomych, nie ma wąskich specjalizacji i sztywnego podziału pracy. W sferze decyzji merytorycznych jest ona organizacją zdecentralizowaną: każdy pracownik dysponuje znaczną swobodą działania, choć ważniejsze decyzje uzgadnia z kierownikiem. Scentralizowane są natomiast decyzje finansowe i polityka kadrowa.

Społeczny status (pozycja społeczna) pracowników zakładu fryzjersko- -kosmetycznego nie jest identyczny. Sposób, w jaki odnoszą się do siebie, robotniczy (określany jako ruch) nie bardzo się ze sobą mieszają.

Celem wywiadów było uzupełnienia badań ilościowych i jakościowych prowadzonych w ramach projektu o informacje i opinie na temat zjawiska pracy „na czarno” oraz roli i zadań instytucji kontrolnych w oczach pracowników (kierownictwa) samych tych instytucji. Badanie przeprowadzone było w drodze wywiadu według przygotowanego scenariusza w wybranych instytucjach kontrolnych posiadających kompetencje w zakresie badania legalności zatrudnienia. Zastosowana była technika indywidualnego wywiadu pogłębionego (Jn-depth Interview, IDI).

Na koniec trzeba jeszcze zwrócić uwagę na kilka niepokojących zjawisk, wynikających z tak nakreślonego obrazu kontroli legalności zatrudnienia. Kontrola ta ma charakter głównie „policyjny”. Polega na jednostkowych inspekcjach – dochodzeniach, mających za cel wykrycie i ukaranie konkretnego faktu nielegalnego zatrudnienia, u często przypadkowo wybranego, lecz konkretnego pracodawcy. Brakuje systemowych analiz ekonomicznych, wskazujących na rejony pojawiania się pracy nierejestrowanej (np. na podstawie danych dotyczących wielkości produkcji versus deklarowanego zatrudnienia).

Ponieważ praca nielegalna wpływa znacząco na funkcjonowanie europejskiego rynku pracy, stworzenie odpowiednich zachęt mogłoby motywować ludzi aktywnie działających w szarej strefie do zarejestrowania się. Także klienci mogliby kupować więcej usług na formalnym rynku, gdyby istniały na nim właściwe oferty.

Giełda jest instytucją tworzącą specjalny rynek, na któiym spotykają się sprzedający i kupujący papieiy wartościowe, gdzie obowiązują pewne reguły gry rynku kapitałowego . Obroty giełdowe mogą odbywać się jedynie na podstawie dopuszczenia określonych papierów wartościowych, głównie akcji i obligacji przedsiębiorstw i instytucji będących członkami giełdy.

Obligacja jest papierem wartościowym o stałym oprocentowaniu, stanowiącym formę kredytu udzielonego przez nabywcę jej emitentowi. Eminentem obligacji może być skarb państwa, władze lokalne i większe przedsiębiorstwa państwowe lub prywatne. Emitent zobowiązany jest do spłaty w określonym terminie wyszczególnionej kwoty i bieżącego regulowania odsetek. Obligacje mogą być o dłuższym lub o krótkim terminie płatności (zazwyczaj trzymiesięcznym). Są one przedmiotem obrotów na giełdzie papierów wartościowych. Mogą być także sprzedawane poza giełdą za pośrednictwem banitów i innych instytucji finansowych. Z reguły są to aktywa pierwszego stopnia płynności, gdyż łatwo je spieniężyć, i dlatego są chętnie nabywane nie tylko przez obywateli, ale również przez banki, instytucje ubezpieczeniowe itp. Cena rynkowa obligacji zależy od stopy procentowej depozytów długoterminowych i terminu jej wykupu. Rosnącej stopie procentowej towarzyszy spadek kursu (ceny) obligacji, i od-wrotnie. Gdy zbliża się termin wykupu obligacji według jej wartości nominalnej po-większonej o przewidywany stały dochód z obligacji, wówczas cena obligacji nie reaguje wcale lub reaguje w nieznacznym stopniu na wahania długookresowej stopy pro-centowej. Najważniejszą pozycją obrotów giełdowych jest z reguły kupno i sprzedaż akcji.

Na tle wielkości serii dochodzi niekiedy do konfliktów z klientami, „Viola” zainteresowana jest wytwarzaniem i sprzedażą możliwie dużych partii jednego wzoru. Uzyskuje wówczas korzyści skali – większą opłacalność taśmowej produkcji, dzięki niższym kosztom jednostkowym i kosztom przestawiania maszyn. Najchętniej produkowałaby jeden model, jak niegdyś Ford „Blaszaną Liz”. Firmy handlowe wolą natomiast krótkie i bardziej zróżnicowane serie.

Konstruktorzy odzieży muszą dokładnie „rozpracować” każdy model, rozłożyć go na części i wykonać tekturowe wykroje w kilku rozmiarach. Teraz – co stwierdza z dumą pani inżynier – robią to przy pomocy komputera. Wykroje, zwane tutaj patronami, wędrują następnie do krojowni, gdzie z wielką dokładnością wycina się według nich -jednocześnie – wiele warstw potrzebnych części. To bardzo odpowiedzialna i wymagająca wysokich kwalifikacji praca. Krojczy posługują się specjalnymi maszynami podobnymi do pił tartacznych. Gotowe części przewożone są do hali produkcyjnej. Dalszy ciąg już znamy.

Definicja ta po raz pierwszy pojawia się w cytowanym już Komunikacie Komisji z 1998 r. Jest ona potem cytowana m.in. w rezolucji Rady z 2003 r„ Dyrektywie z 2007 r. oraz w raportach z badań Komisji, m.in. w 2001 r. i 2004 r. przypadkami i rozmiarem szarej strefy, identyfikacja najlepszych praktyk w walce z nią i możliwość skoordynowanej przez Unię Europejską akcji powinny być rozważane w takim właśnie kontekście.