Różny poziom ceny w stosunku do długookresowych kosztów

Załóżmy, że w punkcie wyjściowym cena Cx ukształtowała się na poziomie naj-niższych kosztów przeciętnych w gałęzi przy rozmiarach produkcji Qx. Przy tej cenie zysk ekonomiczny przedsiębiorstwa, zwany także zyskiem nadzwyczajnym, wynosi zero. Wówczas koszt ekonomiczny pokrywa koszt alternatywny kapitału oraz pracy właściciela przedsiębiorstwa. Oznacza to, że zasoby produkcyjne zaangażowane w ga-łęzi pokrywają jedynie koszty utraconych możliwości, gdyż przynoszą tylko takie efek-ty, jakie mogłyby przynieść przy innym alternatywnym zastosowaniu. W takim przy-padku cena Cj byłaby ceną równowagi gałęzi w dłuższym okresie.

Przy każdej cenie niższej od Cj, np. przy cenie C2, wiele przedsiębiorstw w gałęzi nie byłoby w stanie pokryć długookresowych przeciętnych kosztów całkowitych Lkpc. Wówczas przedsiębiorstwa przestałyby być zainteresowane w produkcji. Gdyby jakaś część przedsiębiorstw wycofała się z gałęzi, wówczas zmniejszyłaby się podaż produkcji i wraz z tym zaczęłaby ponownie rosnąć cena do poziomu Cj.

Załóżmy obecnie, że z jakichś powodów nastąpił znaczny wzrost popytu na pro-dukty danej gałęzi, co spowodowało wzrost ceny do poziomu C3. W celu uproszczenia załóżmy, że nie pociągnie to za sobą wzrostu cen czynników wytwórczych. Rosnąca cena uruchomi proces przywracania równowagi w wyniku:

– częściowego ograniczenia popytu na skutek wzrostu ceny,

– zwiększenia produkcji w istniejących przedsiębiorstwach,

– przyciągania do danej gałęzi nowych przedsiębiorstw zwiększających ogólną po-daż produkcji danej gałęzi.

To spowoduje, że ceny będą ulegały stopniowemu obniżeniu i ten proces będzie trwał aż do momentu, w którym znikną zyski nadzwyczajne (ekonomiczne) i osiągnięty zostanie poziom równowagi długookresowej. lednostkowy zysk nadzwyczajny re-prezentowany jest na wykresie odcinkiem DN.

To rozumowanie prowadzi nas do wniosku, że cena C1 jest ceną minimalną nie-zbędną do utrzymania przedsiębiorstwa w danej gąłęzi. Jest to równocześnie cena wejścia do lub wyjścia przedsiębiorstwa z określonej gałęzi produkcji. Dlatego odcinek długookresowej krzywej kosztów krańcowych Lkk poza punktem B jest jednocześnie długookresową krzywą podaży produkcji. Podaż produkcji może rosnąć zarówno z tytułu zwiększenia nakładów czynników produkcji w istniejących już przedsiębiorstwach, jak i z tytułu zakładania nowych przedsiębiorstw w danej gałęzi produkcji tak długo, jak długo cena rynkowa będzie z jakichś względów przewyższała długookresowy poziom przeciętnych kosztów całkowitych w gałęzi i zapewniała przedsiębiorcom zysk nadzwyczajny (ekonomiczny) ponad normalne wynagrodzenie właściciela.

W ten sposób odchylenie ceny w dół lub w górę od ceny długookresowej równowagi Cj uruchamia w warunkach doskonałej konkurencji mechanizm zmniejszania lub zwiększania podaży produkcji, która ponownie sprowadza cenę rynkową do jej poziomu równowagi przy zerowym zysku ekonomicznym (nadzwyczajnym) i pełnym pokryciu kosztów ekonomicznych zawierających koszt alternatywnego zastosowania kapitału i pracy właściciela.