Monthly Archives marzec 2015

Przedstawione dwa ekstremalne przypadki konkurencji doskonałej i monopolistycznej mają charakter modelowy. Upraszczają one nadmiernie rzeczywistość w celu łatwiej-szego teoretycznego ujęcia funkcjonowania mechanizmu rynkowego. W istocie rzeczy niemal na każdym kroku spotykamy się z konkurencją niedoskonałą oraz konkurencją monopolistyczną, które występują zarówno po stronie konsumentów, jak i producentów. Konkurencja niedoskonała wyraża się tym, że:

Przedsiębiorstwem nazywamy podmiot gospodarczy prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celu osiągnięcia określonych korzyści. Zatrudnia ono różnorodne czynniki produkcji (pracę, kapitał, ziemię) w celu wytwarzania określonych dóbr lub świadczenia określonych usług, które sprzedaje na rynku innym przedsiębiorstwom, gospodarstwom domowym bądź władzy centralnej lub władzy lokalnej.

Tradycyjna teoria użyteczności zakładała, że konsument potrafi dokładnie mierzyć (wartościować) użyteczność całkowitą oraz użyteczność krańcową nabywanych i konsumowanych dóbr i porównywać ją z użytecznością pieniądza wydawanego oraz z cenami nabywanych dóbr. Udowodniono, że maksymalne zadowolenie z konsumpcji określonych dóbr konsument osiąga wówczas, gdy stosunek użyteczności krańcowych konsumowanych dóbr zrównuje się z relacjami cen tych dóbr. Ta sytuacja wyrażała stan równowagi konsumenta.

Od strony agregatowego popytu zależność funkcjonalna między poziomem cen a realnym dochodem narodowym jest odwrotnie proporcjonalna (nachylenie funkcji jest ujemne). Wynika to stąd, że obniżka przeciętnego poziomu cen rynkowych powoduje wzrost siły nabywczej pieniądza i możliwość zakupienia większej ilości dóbr i usług wchodzących w skład dochodu narodowego. Przy spadku cen zostaje także obniżona stopa procentowa od kredytów, co zachęca przedsiębiorców do zwiększenia wydatków inwestycyjnych, a gospodarstwa domowe mogą także w szerszym zakresie korzystać z kredytów na cele konsumpcyjne. Wzrasta także siła nabywcza wydatków budżetu państwa.

Krzywa możliwości produkcyjnych jest więc zbudowana nie tylko według prawa malejącego przyrostu produkcji na jednostkę nakładu, ale także według prawa rosnącego kosztu alternatywnego.

O tym, czy opłaca się w kraju produkować więcej samochodów, a mniej ciągników, czy też odwrotnie, nie można jeszcze rozstrzygnąć na podstawie samego kształtu krzywej transformacji. Krzywa ta ilustruje jedynie obszar lub granice możliwego wyboru w warunkach ograniczoności zasobów kapitału i pracy, a także wskazuje na kon-kurencyjne zastosowanie tych zasobów w różnych dziedzinach produkcji. Do wyboru struktury produkcji (co produkować) oraz najbardziej efektywnego sposobu dokonania alokacji rozporządzalnych zasobów niezbędne są dodatkowe informacje z zakresu po-ziomu cen, kosztów wytwarzania i wysokości zysku na jednostkę wytwarzanej produkcji. Te kwestie najlepiej jednak rozstrzyga mechanizm rynkowy, którym zajmiemy się w dalszej części wykładu.

Przy stopie procentowej r2 występuje nadwyżka oszczędności nad inwestycjami Os > I. Ten układ nierówności szybko doprowadzi do obniżenia stopy procentowej do poziomu równowagi .

Gdyby stopa procentowa ukształtowała się na poziomie r3, wówczas powstałaby nadwyżka inwestycji nad oszczędnościami Os < I i ta nierównowaga spowodowałaby szybkie podniesienie stopy procentowej r3 do poziomu równowagi .