Category Finanse

Dla wszystkich w zasadzie, poza PIP, jednostek kontrolujących jest to zadanie dodatkowe (czasem marginalne), wykonywane obok podstawowej działalności kontrolnej. Dla samej PIP również jest to tylko jedno z wielu zadań do realizacji w trakcie prowadzonych kontroli. Należy podkreślić, że inspektorzy PIP, wizytując zakład pracy, kontrolują całokształt sytuacji związanej ze świadczeniem pracy w danym zakładzie. Jest to ich ustawowy obowiązek (kontrola BHP, wypłat, praw pracowniczych, urlopów, praw związkowych, prawidłowości ustalania podstawy do naliczania składek ZUS). Dzieje się tak, pomimo że, w zgodnej opinii pracowników wyżej wymienionych instytucji, zatrudnienie „na czarno” jest istotnym problemem.

Państwowa Inspekcja Pracy, przejmując od lipca 2007 r. obowiązki kontrolne w zakresie legalności zatrudnienia, poświęciła tej dziedzinie ogromną uwagę. Kontrola zatrudnienia stała się elementem wszelkich kontroli prowadzonych przez PIP, jej zadaniem priorytetowym. Kontrole prowadzone są według planu kontroli bądź w wyniku skarg, także anonimowych donosów. PIP przejęła od wojewodów (lub od pracujących na ich zlecenie WUP) odpowiedzialność za całość zagadnień związanych z legalnością zatrudnienia. Zgodnie z ustawą, transfer odpowiedzialności miał być powiązany z transferem pracowników prowadzących wyżej wymienione kontrole w ramach dotychczasowych instytucji kontrolnych. Pojawiły się jednak problemy. Pracownicy badanego WUP nie chcieli zmieniać pracodawcy – pozostawali na innych stanowiskach w WUP. Ci zaś, którzy zmienili pracodawcę, na ogół nie spełniali wymogów stawianych inspektorom PIP (muszą być dopiero doszkoleni i przejść całą procedurę kwalifikacyjną). Dlatego dziś zadania związane z kontrolą przejmują dotychczasowi Inspektorzy PIP. Tym samym istnieje zagrożenie (podkreślane przez badanych pracowników), że przerwana została instytucjonalna ciągłość tzw. wiedzy ukrytej, pracowniczej, na przykład o sposobach unikania kontroli, najczęstszych formach omijania prawa, recydywistach (firmach). W opiniach badanych przedstawicieli PIP, problem ten, jakkolwiek zauważany, nie stanowi istotnej przeszkody w długotrwałym rozwoju systemu kontroli zatrudnienia (jakkolwiek w okresie początkowym może powodować problemy).

Biuro prawne, mała firma konsultingowa świadcząca usługi prawne dla inwestorów zagranicznych, jest działającą w Polsce agendą dużego, międzynarodowego koncernu. Ten typowy konglomerat skupia kilkadziesiąt większych lub mniejszych przedsiębiorstw i agend, prowadzących różnorodną działalność produkcyjną, usługową i handlową. Jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością o nazwie: „Peter Swanson and Partners”, utworzoną od nazwiska jej głównego udziałowca i prezesa.

Sformalizowane procedury obowiązują nie tylko w kontaktach zakładu z otoczeniem, ale i wewnątrz niego. Magazyn nie wyda krojowni potrzebnych jej tkanin, jeśli nie otrzyma specjalnego zamówienia (sporządzonego na odpowiednim druku i podpisanego przez upoważnione osoby) rachuba plac nie obliczy szwaczkom należnego im wynagrodzenia dopóki nie otrzyma podpisanego przez mistrza sprawozdania z wykonania zadań zespołu (tu też obowiązuje konkretny wzór dokumentu zakładowego).

Na pytanie: „W świetle Pana(i) doświadczeń, gdzie bezrobotni najczęściej podejmują pracę nierejestrowaną prosimy wskazać 5 najważniejszych rodzajów prac lub branż”, odpowiedziało 398 respondentów.

Badanie celowe firm przeprowadzono w pięciu branżach: o liczebności ok. 100 obserwacji każda, dla następujących działów: rolnictwo (PKD 01), budownictwo (PKD 45), handel detaliczny (PKD 52), hotele i restauracje (PKD 55) i informatyka (PKD 72)62. Zgodnie z założeniami metodologicznym projektu, ten etap pracy miał pozwolić na pogłębioną analizę zjawiska w sektorach, w których na podstawie analizy literatury oraz wyników badania głównego oraz badania Mystery Shopper63 istnieje zwiększony popyt na pracę nierejestrowaną lub jej forma i charakter wydają się być odmienne od zaobserwowanych w innych

Przeprowadzone badanie wskazuje jednak, że stopień zrozumienia zagadnień prawa pracy (umowa o pracę) i przepisów regulujących inne formy zatrudnienia (umowa o dzieło, umowa zlecenie czy samozatrudnienie) był, według własnych deklaracji respondentów, relatywnie wysoki. Połowa zadeklarowała zrozumienie wszystkich zagadnień, o które pytaliśmy. Z drugiej strony, ponad 20% respondentów zadeklarowało brak jasności co do zasad zatrudniania na umowę zlecenie czy o dzieło.

Badania przeprowadzone przez GUS wykazują ścisły związek między sezonowością a zatrudnieniem nierejestrowanym. Respondenci całkowicie potwierdzają tę współzależność na podstawie własnych obserwacji i aż 96% udzieliło pozytywnej odpowiedzi. Jest to jedna z nielicznych kwestii, które nie wzbudzają kontrowersji.

Nie możemy tutaj przedstawić księgi służb, jest to bowiem dokument pokaźnej grubości. Zamieszczamy natomiast schemat ,,Violi” (zob. rysunek 1.1.). Widzimy na nim ogólny porządek organizacyjny przedsiębiorstwa – umiejscowienie w strukturze wszystkich komórek i samodzielnych stanowisk oraz ich wzajemne powiązania. Porządek ten oparty jest na dwóch głównych zasadach: zasadzie podziału funkcji i zasadzie hierarchii.

Przedstawione dwa ekstremalne przypadki konkurencji doskonałej i monopolistycznej mają charakter modelowy. Upraszczają one nadmiernie rzeczywistość w celu łatwiej-szego teoretycznego ujęcia funkcjonowania mechanizmu rynkowego. W istocie rzeczy niemal na każdym kroku spotykamy się z konkurencją niedoskonałą oraz konkurencją monopolistyczną, które występują zarówno po stronie konsumentów, jak i producentów. Konkurencja niedoskonała wyraża się tym, że:

Przedsiębiorstwem nazywamy podmiot gospodarczy prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celu osiągnięcia określonych korzyści. Zatrudnia ono różnorodne czynniki produkcji (pracę, kapitał, ziemię) w celu wytwarzania określonych dóbr lub świadczenia określonych usług, które sprzedaje na rynku innym przedsiębiorstwom, gospodarstwom domowym bądź władzy centralnej lub władzy lokalnej.

Tradycyjna teoria użyteczności zakładała, że konsument potrafi dokładnie mierzyć (wartościować) użyteczność całkowitą oraz użyteczność krańcową nabywanych i konsumowanych dóbr i porównywać ją z użytecznością pieniądza wydawanego oraz z cenami nabywanych dóbr. Udowodniono, że maksymalne zadowolenie z konsumpcji określonych dóbr konsument osiąga wówczas, gdy stosunek użyteczności krańcowych konsumowanych dóbr zrównuje się z relacjami cen tych dóbr. Ta sytuacja wyrażała stan równowagi konsumenta.

Od strony agregatowego popytu zależność funkcjonalna między poziomem cen a realnym dochodem narodowym jest odwrotnie proporcjonalna (nachylenie funkcji jest ujemne). Wynika to stąd, że obniżka przeciętnego poziomu cen rynkowych powoduje wzrost siły nabywczej pieniądza i możliwość zakupienia większej ilości dóbr i usług wchodzących w skład dochodu narodowego. Przy spadku cen zostaje także obniżona stopa procentowa od kredytów, co zachęca przedsiębiorców do zwiększenia wydatków inwestycyjnych, a gospodarstwa domowe mogą także w szerszym zakresie korzystać z kredytów na cele konsumpcyjne. Wzrasta także siła nabywcza wydatków budżetu państwa.