Wielkie spółki akcyjne – korporacje – są zarządzane przez zespoły naukowców, inżynierów, organizatorów sprzedaży, reklamy i marketingu, prawników, koordynatorów i dyrektorów różnych pionów. Ten cały zespół wybitnych fachowców – zwany technostrukturą korporacji – jest kierującym mózgiem spółki, reprezentującym jej bieżące i długofalowe interesy. Nowoczesna technologia i produkcja na wielką skalę wymaga wyspecjalizowanej wiedzy i kolektywnego podejmowania decyzji mających charakter wysoce autorytatywny. Siła wielkich korporacji wyraża się w tym, że wywie-rają one decydujący wpływ na cały system gospodarczy kraju, a nawet na politykę rzą-du. Manipulują one rozmiarami produkcji i wysokością cen, a także w dużym stopniu kształtują upodobania konsumenta i rynek nie ma tu takiego wpływu, jak w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw.

– którego jeszcze nikt nie ma,

– którego możliwie największa liczba osób potrzebuje,

– który byłby tak wyceniony, aby nabywców stać było kupić go,

– który zapewniałby firmie odpowiedni zysk i dopingował jej kierownictwo do dalszego zwiększania produkcji.

Spełnienie tych warunków jest najlepszą gwarancją sukcesu. Do osiągnięcia tego celu firma musi zatrudnić najlepszych fachowców i ustalić wynagrodzenia w zależności od ich kwalifikacji i rzeczywistego wkładu w funkcjonowanie i rozwój firmy. Kom-petencje i sprawność działania pracowników zawsze będą decydować o pozycji i suk-cesie firmy w strukturach konkurencyjnego tynku.

Pojęcie „konsument” będziemy identyfikować z gospodarstwem domowym. Jest to dobrowolny związek ludzi wspólnie zamieszkujących i podejmujących decyzje finan-sowe dotyczące sposobu zarobkowania i wydawania zarobionych pieniędzy. Z punktu widzenia teorii ekonomii można pominąć fakt, czy decyzje podejmowane są wspólnie, indywidualnie, czy też pod dyktando głowy rodziny.

Ceny minimalne w niektórych krajach są wyznaczane przez państwo, np. ceny mleka lub przetworów mlecznych w celu zapewnienia rolnikom .opłacalności produkcji.

Gdyby ceny tychj3foduktÓw kształtował rynek, wówczas zgodnie z prawem popytu podaży cena rowńówagi Cr ustahłabiTznaćznie niższym poziomie,Ą zatem część rolników zmuszona byłaby wycofaćjsię z produkcji mleka, inni zaś na skutek spadku ich dochodów zagrożeni byliby bankructwem-.Przy cenie minimalnej, jak wynika z. wykresu, wystąpiłaby nadwyżka podaży produktów nad ich popytem, której ni_e można byłoby sprzedać ifalfoimarnym rynku. Wówczas tę nadwyżkę produktów rolnych musi kupić państwo i pokryć koszty ich magazynowania lub przeznaczyć na cele charytatywne, bądź też starać się ją wyeksportować za granicę.

5. Jak regulować dopływ pieniądza do gospodarki narodowej, aby nie doprowadzić do jego nadmiaru (co prowadzi do inflacji) lub niedoboru (co wywołuje defla- cję)?

6. Jak sfinansować ewentualny deficyt budżetu państwa bez drukowania pustego pieniądza i rozkręcania inflacji?

7. Dlaczego równoważenie strumieni dochodów pieniężnych i strumieni dóbr i usług ma tak istotne znaczenie ekonomiczne w każdej gospodarce narodowej?

Wiadomo, że większość produktów może być wytworzona przy zastosowaniu różnej kombinacji nakładów pracy żywej i kapitału. Powstaje wówczas pytanie, w jaki sposób przedsiębiorstwo w warunkach konkurencyjnego rynku znajduje najbardziej efektywną metodę wytwarzania? Odpowiedź na to pytanie wymaga wypracowania odpowiedniej metody analizy.

Jeśli rozpoczynamy studia w jakiejkolwiek dziedzinie nauki, stawiamy sobie nie tylko pytania, czym dana nauka się zajmuje, ale także, jaka jest jej użyteczność? Czy tylko rozwija ona nasze zdolności do abstrakcyjnego myślenia, umiejętności syntetycznych uogólnień, logicznego wyprowadzania wniosków dedukcyjnych z przyjętych założeń i hipotez roboczych lub dochodzenia do praw ogólnych na podstawie eksperymentów i doświadczalnie stwierdzonych faktów, czy też może być to wiedza wykorzystywana w praktycznym działaniu? Można ogólnie odpowiedzieć: trzeba dobrze zrozumieć funkcjonowanie gospodarki, aby móc skutecznie w niej działać. Nie ma nic bardziej praktycznego niż dobra teoria, której uczymy się w szkole, gdyż praktyki w sensie rzemiosła czy know-how nauczymy się w działaniu. Trzeba najpierw rozumieć sprawy ogólne, bardziej zasadnicze, aby móc stopniowo wnikać w zawiłe szczegóły nauki i praktyki.

Punkt G natomiast oznacza, że przy tym samym zasobie czynników wytwórczych wytwarzamy łącznie mniejszą produkcję (200 tys. ciągników + 200 tys. samochodów). Faktycznie zaś przy 200 tys. ciągników można by wytworzyć 320 tys. samochodów lub przy 200 tys. samochodów można by wytworzyć około 350 tys. ciągników. W obu przypadkach łączna produkcja byłaby większa. W tym sensie krzywa możliwości pro-dukcyjnych reprezentuje na całej swojej długości najlepszą, możliwą do wytworzenia strukturę produkcji przy nie zmienionym zasobie czynników wytwarzania. Jeśli zasób kapitału i pracy wzrośnie, wówczas krzywa możliwości produkcyjnych przesunie się odpowiednio na prawo (co ilustruje linia przerywana). Będziemy mieli wówczas do czynienia ze wzrostem gospodarczym oraz z postępem technicznym. Przy wzroście za-sobu czynników produkcji oraz ich pełnym i efektywnym wykorzystaniu wzrośnie także produkcja. Możliwe będzie wytwarzanie zarówno większej liczby ciągników, jak i samochodów lub też znaczne zwiększenie produkcji jednego przy nie zmienionej pro-dukcji drugiego wyrobu.

Funkcja popytu jest spadająca coraz wolniej JCenowa elastyczność popytu mie- _ rzona jest dzieleniem niewielkiej procentowej zmiany popytu przeznieWie&appróćen- tową zmianę ceny, tak iż na bardzo krótkim odcinku krzywa popytu staje się niemal li- 'nią prostą, aw każdym jej punkcie elastyczność równa jest jedności „.

Podane przykłady wykazują, że współczynnik cenowej elastyczności popytu in-formuje nas o sile reakcji konsumentaiia zmieniające się ceny towarów na ryn- ku NafważniejylTr czyflnikiem decydującym o elastyczności popytu jest łatwość za- '”śtągienia (czyli suBstytućji) danego dobxa innym dobrem o~podóbnym przeznaczeniu.

Studiujący ekonomię nie zawsze dobrze kojarzą związek między kształtem krzy-wych kosztów zmiennych i kosztów całkowitych a kształtem krzywej kosztów krań-cowych. Ta ostatnia krzywa jest jedynie logiczną konsekwencją przyjętych założeń leżących u podstaw krzywej produktu całkowitego. W celu łatwiejszego zrozumienia tych związków przedstawimy dwa rysunki, jeden pod drugim, co umożliwi rzut pionowy różnych wielkości kosztów na jednostkę wytwarzanej produkcji. Jest to możliwe, gdy na obu osiach odciętych odkładamy tę samą wielkość Q (rysunek 5.9).

Mikroekonomia zajmuje się badaniem racjonalnego postępowania lub reakcji indy-widualnych uczestników gospodarki rynkowej, tzn. konsumentów i producentów, oraz analizą rynków na poszczególne produkty. Do badania zachowania się gospodarstwa domowego jako konsumenta stosuje ona takie narzędzia analizy, jak krzywa popytu i podaży lub teoria racjonalnego wyboru dokonywanego przez konsumenta z punktu widzenia maksymalizacji przyjemności lub użyteczności nabywanych na rynku dóbr. Do badania postępowania przedsiębiorstwa wykorzystuje się kategorie kosztów, zysku, renty, stopy procentowej, płacy itp. w warunkach doskonałej, niedoskonałej lub monopolistycznej konkurencji. Mikroekonomia może także analizować zjawiska w szerszej skali niż gospodarstwa domowe czy też przedsiębiorstwa, tzn. może obejmować określone działy lub nawet całą gospodarkę narodową, pod warunkiem, że nie będzie operowała wielkimi agregatami, lecz narzędziami typowymi dla mikroanalizy.

Gdy nie zmienia się położenie krzywych Pa\ ł 5al , wówczas zmiany cen urucha-miają mechanizm korekcyjny, który powoduje, że gospodarka narodowa w krótkim okresie będzie grawitować w kierunku ogólnej równowagi L,.

Krzywa Pal oraz 5a] mogą zmienić swe położenie pod wpływem innych czynników niż zmiana cen i wyznaczyć w ten sposób nowy punkt równowagi przy innym poziomie cen i innym poziomie dochodu narodowego. Rozpatrzmy tylko dwa przypadki.

Siła monopolu mierzona jest wielkością nadwyżki ceny Cm nad punktem przecięcia się krzywych kosztów krańcowych z krzywą utargu krańcowego. Punkt przecięcia krzywej kosztów krańcowych z krzywą utargu krańcowego, oznaczony literą A, wyznacza rozmiary produkcji 0<2j. Dalsze zwiększanie produkcji nie jest dla monopolisty opłacalne, gdyż koszty krańcowe są już coraz wyższe w stosunku do malejącego utargu krańcowego. Monopolista ponosiłby wówczas straty na każdej dodatkowej jednostce produkcji. Gdyby zaś zdecydował się produkować mniej niż 0<2j, wówczas nie wykorzystałby w pełni możliwości powiększania swoich zysków.